Koffieochtend 11 oktober

De koffieochtend op 11 oktober werd verzorgd door Chris Hoogendoorn met een “verhaal passend bij het kerkgebouw”.

Begin dit jaar kregen Chris en Anneke Hoogendoorn een oud sigarendoosje in handen van vriendin Sjanie Slingerland. Zij had het doosje gevonden in het bureau van haar overleden man. Het doosje bevatte een trouwboekje, foto´s en enkele documenten van een Joods gezin uit Rotterdam. De laatste schamele bezittingen van een gezin dat in Nieuwkoop, bij de schoonouders van Sjanie Slingerland, ondergedoken had gezeten.
Het Joodse gezinnetje bestond uit Moritz Machiel Moses (bontwerker van beroep), zijn vrouw Maria en hun dochtertje Elza.
Omdat Sjanie Slingerland vond dat het doosje naar familieleden terug moest is Chris een onderzoek gestart naar nazaten. De vraag was wel of er nog familieleden te vinden zouden zijn om hen de foto´s en documenten te doen toekomen.

Onderduikers

De schoonvader van Sjanie Slingerland, Leendert Slingerland, runde ten tijde van de Tweede Wereldoorlog met zijn vrouw een boerderij en kwekerij. Hij hield tijdens de oorlog vele onderduikers verborgen. Omdat het bedrijf gelegen was aan de Nieuwkoopse Plassen konden onderduikers bij dreigend onraad worden verstopt in hutten op eilandjes in de Nieuwkoopse Plassen. Er lagen altijd boten met dekens en eten klaar om direct uit te kunnen varen.
Op een bepaald moment voelde schoonvader Leendert zich genoodzaakt om een aantal onderduikers elders onder te brengen. Hij vroeg aan Engelbert van der Sar, die hij goed kende vanuit de Gereformeerde Kerk, of hij het gezin Moses op kon nemen. Daarin stemde Van der Sar toe.
In april 1943 werden vijf Nieuwkopers opgepakt vanwege hulp aan onderduikers, meer in het bijzonder vanwege “jodenbegunstiging”. Onder hen waren Leen Slingerland en Engelbert van der Sar. Er wordt algemeen aangenomen dat ze verraden zijn, maar door wie is nooit duidelijk geworden.

In eerste instantie belandden zij in Kamp Vught, waar hen een heel slechte periode wachtte in de vorm van lichamelijke en psychische marteling om zoveel mogelijk bekentenissen af te dwingen. Daarna volgde een periode in een werkkamp te Moerdijk. In december 1943 werd Leen Slingerland vrijgelaten. Hij keerde als een lichamelijk gebroken man naar Nieuwkoop terug. Daar wachtte een verrassing: zijn vrouw had twee weken vóór zijn
terugkomst een zoon gekregen en hem de toepasselijk naam Leendert gegeven. Al snel pakte Leendert weer verzetsactiviteiten op in de vorm van doorvoer van wapens die in de Nieuwkoopse droogmakerij werden gedropt.
Op 20 april 1943, tegelijk met Engelbert van der Sar, werd ook het gezin Moses opgepakt en naar Westerbork gebracht. Op 27 april 1943 zijn ze omgebracht in Sobibor.

Volle neef

In de zoektocht van Chris naar familieleden kwam hij op het spoor van een volle neef van Maria. De neef is inmiddels in de tachtig en heeft dus de oorlog overleefd. Deze neef heeft een zoon met wie Chris zijn bevindingen heeft kunnen delen.
Mooi is dat dankzij de documenten in het sigarendoosje, het gezin Moses na vele jaren een gezicht heeft gekregen op het Joods Monument. De documenten gaan, na overleg, naar het stadsarchief Rotterdam. Het sigarendoosje gaat naar Leendert Slingerland, zoon van.

Dank

Met dank aan Chris voor de zoektocht met het mooie resultaat en voor het feit dat hij dat met ons heeft willen delen.