Een doosje met een verhaal door Chris Hoogendoorn

Chris Hoogendoorn

kreeg in februari een sigarendoos met foto’s en documenten van het gezin Moses onder ogen en tekende hun verhaal op.

Eind juli heeft hij het verhaal van Elza Moses bij de jaarlijkse herdenking van de deportatie van Joodse Rotterdammers en Joden uit Zuid-Holland verteld. Donderdag 11 oktober  om 10 uur vertelt Chris Hoogendoorn het bijzondere verhaal van het gevonden doosje in onze kerk.

Inhoud doosje

Het doosje bevat het trouwboekje van het jonge stel Moritz Machiel Moses en Maria van den Berg. Ook de naam van hun dochtertje is erin bijgeschreven, Elza Moses. Er zijn briefjes als bewijs dat ze hun fietsen hebben ingeleverd, maar ook het bewijs dat ze zich hebben gemeld als Joods. Er is nog een briefje: ,,Aan haar ouders, waarin ze vertellen dat het goed gaat. Moritz schrijft dat hij tabak mist, schoenen en een lange onderbroek. Het is een beleefde manier van vragen om spullen. Ik denk dat hij gewerkt heeft op de kwekerij en dat het koud was, anders vraag je niet om een lange onderboek.’’

Verjaardagswens

Maria schrijft dat hun kind bijna jarig is. In december zou ze twee worden. Ze vraagt om een jurkje. Het is opvallend dat ze nergens namen noemen. Waarschijnlijk om zich niet te verraden. Opvallend is ook, dat op dat moment hun beider ouders al waren vergast. Waarschijnlijk wisten ze dat niet. Het is wel curieus dat dit briefje blijkbaar nooit is verstuurd. Ik denk dat het gezin overhaast is vertrokken, want dit doosje met papieren hebben ze niet meegenomen naar hun volgende onderduikadres. Waarschijnlijk waren ze verraden.”

75 jaar geleden

Dat nieuwe adres was bij Engelbert van der Sar, een boer aan de Nieuwveenseweg in Nieuwkoop. ,,Daar hebben ze niet lang gezeten, want op 20 april 1943 zijn ze in Westerbork ‘eingeliefert’ zoals in het archief van Westerbork vermeld staat. Op 27 april zijn ze gedeporteerd naar Sobibor en op 30 april vergast. Nu precies 75 jaar geleden.”

Moritz was 28, Maria 25 en Elza 2.